بررسی جرائم اقتصادی در دوره‌ ناصری (1264 تا 1313ق/۱۸۴۷ تا ۱۸۹۶م)

جرم یا به عبارتی بِزِه عملی ناپسند و برخلاف مقررات تعیین‌شده، در یک جامعه است. قانون‌شکنی به نحوی، در تمامی مقاطع و دوران‌ها وجود داشته است و مختص جامعه یا فرهنگ خاصی نیست. با توجه به اهمیت دوران ناصری، به عنوان مقطعی حساس در تاریخ ایران، بررسی جرم به عنوان یکی از پدیده‌های مهم این دوران، می‌تواند پرده از ابهامات بسیاری در زمینه‌های ارتکاب جرائم اقتصادی بردارد. بر همین اساس، در این پژوهش تلاش شده است جرائم اقتصادی عهد ناصری سنخ­‌شناسی شده و همچنین، نقش عوامل مختلف در این معضل اجتماعی، به ویژه نقش دوگانه­ حکومت در آن مشخص شود. در همین راستا، با تکیه بر مستندات تاریخی و همچنین منابع کتابخانه‌ای موجود و با بررسی آماری جرائم این دوره، ضمن توصیف اوضاع اقتصادی عصر ناصری، به سنخ‌شناسی جرائم اقتصادی در این عهد پرداخته شد؛ علاوه‌براین، با بیان برخی از عوامل مؤثر در وقوع این جرائم، تاآنجاکه امکان داشت از دیدگاه تحلیلی نیز به آن‌ها نگریسته شد. براساس یافته‌های به‌دست‌آمده از میان گونه‌های مختلف جرائم اقتصادی، قتل با 7/58درصد بیشترین میزان و تریاک‌کشی با 2/0درصد کمترین میزان را به خود اختصاص داده بودند. حکومت ناصری اصلی‌ترین عامل اجرایی، در برخورد با مجرمان بود؛ بااین‌حال، خود حکومت به نحوی بستر جرم را مهیا می‌کرد و در بسیاری از مواقع، بر میزان آن‌ نیز می‌افزود.